Nếu bạn say mê ánh nắng và làn gió của Ninh Thuận, và khao khát sự giản dị từ những ngôi làng cổ, thì làng gốm Bàu Trúc Ninh Thuận sẽ là điểm đến hoàn hảo mà bạn nhất định không thể bỏ qua. Hãy cùng Gốm Sứ Hoàng Gia khám phá những điều thú vị tại ngôi làng này thông qua bài review chi tiết dưới đây nhé!
Làng gốm Bàu Trúc nằm ở vị trí nào?
Ninh Thuận là một vùng đất tập trung đông đúc cộng đồng dân tộc Chăm. Các cộng đồng Chăm thường sinh sống tập trung thành làng và thường thực hành cùng một nghề truyền thống nhằm bảo tồn và phát triển văn hóa của mình. Làng nghề gốm sứ Bàu Trúc là một minh chứng điển hình cho trường hợp này.
Cùng với Làng dệt Mỹ Nghiệp và Làng thuốc Phước Nhơn, Làng gốm sứ Bàu Trúc được biết đến như một trong 3 làng nghề nổi tiếng ở Ninh Thuận – nơi giữ gìn và phát triển những giá trị văn hóa độc đáo của dân tộc Chăm.
Để đến làng nghề gốm sứ Bàu Trúc, bạn có thể đi theo con đường Quốc lộ 1A từ Thành phố Phan Rang – Tháp Chàm, đi về phía Nam. Làng nghề Bàu Trúc nằm tại thị trấn Phước Dân, huyện Ninh Phước, tỉnh Bình Thuận, cách Bảo tàng Ninh Thuận khoảng 12 km. Nó nằm đối diện với Làng dệt Mỹ Nghiệp, là nơi sinh sống chính của cộng đồng người Chăm tại tỉnh Ninh Thuận.
Lịch sử hình thành làng gốm Bàu Trúc
Làng gốm Bàu Trúc là một trong những làng gốm cổ nhất ở Đông Nam Á, với lịch sử lâu đời hơn 1.000 năm. Theo truyền thuyết, sự xuất hiện của làng gốm sứ Bàu Trúc được kể từ hàng ngàn năm trước, được ghi nhận là do công lao của vợ chồng ông Poklong Chanh. Họ đã sáng tạo ra các sản phẩm từ đất phù sa và phát triển nghề làm gốm cho đến ngày nay.
Làng nghề gốm sứ Bàu Trúc đi ngược lại với xu hướng phát triển của các làng gốm khác, nơi đây nằm trong lòng cộng đồng người Chăm với sự yên bình. Mặc dù không đông đúc, nhưng làng gốm này vẫn giữ được những nét đặc trưng của văn hóa Chăm trong cách làm gốm.
Đến thời điểm hiện tại, làng gốm sứ Bàu Trúc đã được UNESCO công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể của nhân loại vào năm 2022. Nơi đây không chỉ là nơi bảo tồn một nghề truyền thống lâu đời của Việt Nam, mà còn là điểm đến du lịch hấp dẫn cho những người yêu thích văn hóa và nghệ thuật.
Tên gọi Bàu Trúc có ý nghĩa gì?
Bàu Trúc là tên gọi được lấy từ cảnh quan thiên nhiên của làng. Từ “Bàu” chỉ đến một vùng nước đọng hoặc ao có diện tích khá lớn, thường được hình thành tự nhiên mà không có sự can thiệp của con người.
Trong làng có một ao nước lớn, đặc biệt là vào mùa mưa khi nước trong ao dâng cao. Xung quanh ao là những bụi trúc mọc um tùm. Do đó, người dân đã đặt tên là “Bàu Trúc” để gọi làng gốm này, kết hợp giữa hình ảnh của vùng nước đọng và những cánh trúc bốn phía.
Cách di chuyển đến làng gốm Bàu Trúc
Để đến làng nghề Bàu Trúc ở Ninh Thuận, du khách có thể sử dụng các phương tiện như xe máy, ô tô, xe buýt hoặc taxi. Thông thường, điểm xuất phát thích hợp nhất là ở trung tâm thành phố Phan Rang.
Từ trung tâm Phan Rang, du khách có thể tiến về hướng Nam theo quốc lộ 1A trong khoảng 10km. Sau đó, rẽ phải vào đường Nguyễn Huệ. Tiếp tục đi thêm khoảng 500m và rẽ phải vào đường DT703. Đi đến ngã tư, du khách sẽ thấy Hợp tác xã làng gốm Chăm Bàu Trúc, chỉ cần rẽ phải và đi chừng 50m nữa là đến nơi.
Giá vé tham quan làng gốm Bàu Trúc Ninh Thuận
Việc tham quan làng nghề gốm sứ Bàu Trúc hoàn toàn miễn phí, do đó nơi đây được xem là điểm đến lý tưởng cho mọi đối tượng du khách.
Các nguyên liệu được dùng để sản xuất gốm Bàu Trúc
Đất sét và cát mịn được xem là 2 nguyên liệu chính để sản xuất gốm Bàu Trúc. Chúng được lấy từ những ruộng lúa ven sông Quao. Sông Quao, không xa làng gốm, có thể được tiếp cận dễ dàng bằng con đường tỉnh lộ 703. Người dân trong làng gốm phải đào sâu qua 3 lớp đất trên cùng mới có thể thu thập được lớp đất sét phù hợp để làm gốm.
Sau khi đào và thu thập, đất sét được phơi khô và sau đó đập vỡ ra, sau đó nhồi với nước để tạo ra độ dẻo và kết dính. Kế đến, đất sét sẽ được trộn lẫn với cát mịn để tạo thành hỗn hợp hoàn chỉnh dùng để làm gốm. Tỷ lệ trộn của đất sét và cát mịn thường phụ thuộc vào kích thước và mục đích sử dụng của sản phẩm gốm.
Tuy đã trải qua hàng ngàn năm, nghề làm gốm vẫn là biểu tượng của đất mẹ với tình yêu và sự nuôi dưỡng cho con người qua nhiều thế hệ. Mặc cho việc đào và sử dụng, đất mẹ vẫn tiếp tục sinh sôi, cung cấp nguyên liệu để tạo ra những mảnh gốm phục vụ cho cuộc sống hàng ngày.
Những nét độc đáo ở làng gốm Bàu Trúc
Khi khám phá làng gốm sứ Bàu Trúc, du khách sẽ được trải nghiệm những điểm độc đáo và đặc trưng của nghề làm gốm tại địa phương này. Cụ thể là:
Nổi tiếng với kỹ thuật làm gốm thủ công truyền thống, không dùng bàn xoay
Đây được xem như một nét đặc trưng chỉ có ở gốm Bàu Trúc. Với cách nung riêng biệt, độc đáo người thợ đã cho ra những sản phẩm vô cùng đẹp mắt. Và hơn hết chúng đều được làm thủ công, sử dụng tay chân là chủ yếu.
Không chỉ vậy, chúng ta có thể thấy ở nhiều nơi khác người ta sẽ sử dụng bàn xoay để là gốm tuy nhiên những nghệ nhân ở làng gốm Bàu Trúc không cần bàn xoay nhưng vẫn có thể tạo ra được những sản phẩm vô cùng chất lượng và đẹp mắt.
Sau khi được tạo hình thì gốm sẽ được trang trí và khắc hoạ để tạo điểm nhấn cho sản phẩm. Những hoa văn tuy đơn giản nhưng vẫn mang một sức cuốn hút rất riêng.
Sản phẩm gốm sứ có màu sắc tự nhiên, hoa văn độc đáo, mang đậm bản sắc văn hóa Chăm
Sản phẩm gốm của làng Bàu Trúc thường mang màu sắc tự nhiên, không sử dụng các chất phụ gia để tạo màu, mà thường sử dụng màu của đất sét và cát tự nhiên. Điều này tạo ra những mảng màu đặc trưng, thường là các gam màu nâu, be, đỏ đậm, hoặc xám của đất tự nhiên. Các sản phẩm gốm sứ ở Bàu Trúc thường có hoa văn độc đáo, mang đậm bản sắc văn hóa Chăm, từ các hình ảnh trừu tượng đến những họa tiết truyền thống của dân tộc này.
Điểm độc đáo trong quá trình nung gốm
Điểm đặc biệt ở Bàu Trúc, đó là người dân không cần xây dựng các lò nung gốm như ở những làng gốm khác. Thay vào đó, họ sử dụng lò nung tự nhiên, lợi dụng nguồn nhiệt từ củi và rơm cháy thành đống để nung gốm. Điều này tạo ra một phương pháp nung độc đáo và tiết kiệm.
Dùng màu phun đặc biệt
Màu sắc của các sản phẩm gốm tại Bàu Trúc thường được tạo ra từ các loại màu phun tự nhiên, được chiết xuất từ trái dông hoặc trái thị. Điều này tạo ra những màu sắc đặc trưng như vàng đỏ, đỏ hồng hoặc đen xám, kèm theo những vệt nâu tạo thành điểm nhấn độc đáo.
Sau khi nung, quá trình tạo độ bóng là bước cuối cùng trước khi sản phẩm được đem bán. Người dân sử dụng tinh chất từ hạt điều để tạo ra độ sáng và bóng bẩy cho sản phẩm gốm, tạo điểm nhấn độc đáo và thu hút cho sản phẩm.
Các hoạt động trải nghiệm ở Làng gốm Bàu Trúc
Khi đến tham quan làng nghề gốm Bàu Trúc, du khách sẽ được trực tiếp trải nghiệm các hoạt động thú vị sau đây:
Tham quan xưởng sản xuất gốm
Du khách có cơ hội trực tiếp quan sát quy trình làm gốm truyền thống của người Chăm tại các xưởng sản xuất gốm trong làng Bàu Trúc. Từ việc chuẩn bị nguyên liệu, nhào nặn, tạo hình cho đến quá trình nung và hoàn thiện sản phẩm,… du khách sẽ được chứng kiến một phần của quy trình sản xuất gốm đầy hấp dẫn.
Tham quan làng gốm cổ xưa
Du khách sẽ được ngắm nhìn hàng ngàn sản phẩm gốm đa dạng về mẫu mã và hình dạng, như ấm nước, vũ nữ, bình hoa, tiểu hoà thượng,… Điều này không chỉ giúp bản thân mở rộng tầm mắt, mà còn khơi gợi cảm hứng nghệ thuật bên trong mỗi du khách.
Tự tay làm gốm
Du khách đến đây sẽ có cơ hội trải nghiệm cảm giác tự tay làm gốm bằng đôi bàn tay của mình dưới sự hướng dẫn của những người thợ lành nghề. Qua đó, du khách có thể tạo ra những sản phẩm gốm theo ý muốn và mang về những kỷ niệm độc đáo từ chuyến đi.
Chiêm ngưỡng điệu múa truyền thống từ thiếu nữ người Chăm
Điệu múa “xoay người múa đất” tôn vinh nghề làm gốm và thể hiện sự duyên dáng, uyển chuyển của thiếu nữ Chăm. Nếu ghé thăm Bàu Trúc vào dịp lễ, bạn sẽ được tham gia vào không khí sôi động, tràn ngập tiếng trống, tiếng kèn và tiếng hát của người Chăm.
Thưởng thức đặc sản của người Chăm
Làng gốm Bàu Trúc còn nổi tiếng với các món ăn đặc sản như thịt trâu, thịt dê, thịt gà, bánh sayaka tiến vua và bánh nếp. Mỗi món ăn đều có hương vị riêng biệt và độc đáo, đem lại những trải nghiệm ẩm thực đặc biệt.
Mua gốm Bàu Trúc về làm quà kỷ niệm cho người thân
Bạn có thể mua các sản phẩm gốm độc đáo từ làng nghề gốm sứ Bàu Trúc về làm quà kỷ niệm cho người thân. Mỗi sản phẩm tại đây như: bình, lọ, chén, bát, dĩa,… đều được làm thủ công và độc đáo, tạo nên nét đặc trưng riêng của làng gốm này.
Tham gia các lễ hội truyền thống của làng
Tham dự lễ hội Katê Ninh Thuận tại làng gốm sứ Bàu Trúc là cơ hội tuyệt vời để bạn tham gia vào các hoạt động tâm linh và văn hóa của người Chăm. Lễ hội cũng là dịp để gặp gỡ, chia sẻ và tìm hiểu về văn hóa vùng miền đặc trưng này.
Một số điểm du lịch nổi tiếng ở Làng gốm Bàu Trúc
Ngoài việc tham quan làng gốm sứ Bàu Trúc, du khách cũng có thể khám phá những điểm du lịch nổi tiếng gần đó như:
- Làng dệt thổ cẩm Mỹ Nghiệp: Cách làng gốm sứ Bàu Trúc khoảng 3km, đây là một điểm đến lý tưởng cho du khách muốn tìm hiểu về nghệ thuật dệt thổ cẩm truyền thống của người Chăm.
- Khu du lịch văn hóa và sinh thái sen Charaih Ninh Thuận: Nằm gần làng gốm Bàu Trúc, đây là một điểm đến lý tưởng để trải nghiệm không chỉ văn hóa mà còn sinh thái của vùng đất Ninh Thuận.
- Bảo tàng Gốm Bàu Trúc: Là nơi trưng bày các sản phẩm gốm sứ tiêu biểu của làng, mang đến cho du khách cái nhìn sâu sắc về nghệ thuật và văn hóa gốm truyền thống của người Chăm.
- Chợ gốm Bàu Trúc: Địa điểm mua sắm các sản phẩm gốm sứ với giá cả hợp lý và đa dạng, đây cũng là cơ hội tuyệt vời để mang về những món quà độc đáo từ làng gốm này.
- Tháp Pô Klông Chanh: Là một di tích lịch sử văn hóa Chăm Pa độc đáo, tháp Pô Klông Chanh đem lại cho du khách cơ hội khám phá và hiểu biết thêm về di sản lịch sử của vùng đất này.
Khi tham quan Làng gốm Bàu Trúc nên lưu ý những gì?
Khi tham quan làng nghề gốm sứ Bàu Trúc, du khách nên chú ý đến những điều sau:
- Trang phục: Nên mặc trang phục lịch sự, điều này nhằm thể hiện sự tôn trọng của bạn đối với văn hóa và truyền thống địa phương. Tránh ăn mặc quá gợi cảm hoặc quá phô trương gây sự chú ý.
- Hỏi giá trước khi mua hàng: Hãy thỏa thuận giá cả trước khi mua hàng để tránh hiểu lầm hoặc bất đồng sau này, bạn cần tham khảo giá ở nhiều cửa hàng trước khi quyết định mua hàng.
- Giữ gìn vệ sinh: Du khách cần chú ý giữ gìn vệ sinh chung, không làm hỏng hoặc làm bẩn các sản phẩm gốm trong quá trình tham quan.
- Lưu trú: Bạn có thể chọn ở tại các khách sạn, nhà nghỉ ở khu vực lân cận để thuận tiện di chuyển. Ngoài ra, bạn cũng có thể lưu trú tại các phòng nghỉ trong nhà sinh hoạt cộng đồng bên trong làng gốm.
- Vé tham quan: Làng gốm sứ Bàu Trúc không thu phí vé, vì vậy bạn có thể thỏa thích khám phá những điểm hấp dẫn tại đây hoặc mua những món đồ gốm làm quà lưu niệm mà không cần phải lo lắng về chi phí.
- Kết hợp tham quan: Đừng quên kế hoạch tham quan làng dệt thổ cẩm Mỹ Nghiệp – một trong những làng nghề truyền thống của Ninh Thuận, cách làng nghề Bàu Trúc khoảng 3km.
- Tôn trọng nghệ nhân: Luôn tôn trọng các nghệ nhân và nhớ xin phép trước khi chụp ảnh hoặc quay video tại làng gốm để không xâm phạm quyền riêng tư của họ.
Thông tin liên hệ
- Địa chỉ: Làng nghề gốm sứ Bàu Trúc nằm ở xã Phước Dân, huyện Ninh Phước, tỉnh Ninh Thuận
- Số điện thoại: 0833 149 557
- Giờ mở cửa: Mở cửa cả ngày
Lời kết: Tham quan làng gốm Bàu Trúc ở Ninh Thuận là một trải nghiệm du lịch đầy thú vị và đáng nhớ, đặc biệt là dành cho những ai yêu thích sự mộc mạc và cổ kính của phố cổ. Hãy ghi nhớ thông tin trong bài viết để có một chuyến đi hoàn hảo khi đến ngôi làng đặc biệt này. Gốm Sứ Hoàng Gia chúc bạn có những trải nghiệm thú vị và đáng nhớ khi khám phá làng gốm nổi danh này!
